Gezinskaart voorouders Anton Jansen - Persoonsblad
Gezinskaart voorouders Anton Jansen - Persoonsblad
NaamJansen, Aaltje
Geboren datum1763
Geboren plaatsElst
Doop datum26 juni 1763343 Leeftijd: <1
Doop plaatsElst
MemoRK
Overlijden datum26 november 1798344 Leeftijd: 35
Overlijden plaatsElst
MemoIn de acte van bekendheid van haar zoon Gerrit staat dat Aaltje Jansen "in of omstreeks den jare zeventien honderd acht en negentig" is overleden.
In het overl en begraafreg van Elst (1772 - 1811) staat op 26 november het overlijden vermeld van "De vrouw van A.Janssen begr 30 Nov".
Zekerheid dat het om Aaltje gaat is er niet, maar gelet op de acte van bekendheid is de kans dat ze het niet is erg klein.
Zie ook brief van het Rijksarchief te Arnhem dd 15-2-2000 nr A99-904.
Begraven datum30 november 1798344
Begraven plaatsElst
Memokosten 1 gulden en 14 stuivers
Partners
Geboren datumdecember 1762345
Geboren plaatsElst
Overlijden datum30 januari 1817346 Leeftijd: 54
Overlijden plaatsElst
Beroeponbekend
VaderJan (1737-)
Huwelijk datum13 juni 1790347
Huwelijk plaatsElst
Huwelijk memozie notitie
KinderenGerrit (1792-1866)
Notitie behorende bij Aaltje Jansen
Het is zeer de vraag of deze doopinschrijving bij Aaltje Jansen hoort, want Aaltje Zandbergen komt ook voor en is getrouwd met een andere persoon. Overigens is deze doop NG terwijl uit de trouwinschrijving blijkt dat Aaltje RK is.
Documenten notities behorende bij Aaltje Jansen
* docnr 01-058, dtb doop Elst 1763
* gaardersregister ovl Elt 26-11-1798, docnr 03-007
* gaardersregister ovl Elt 26-11-1798 detail, docnr 03-008
* extract overlijdensregister dd 1820, docnr 03-100
Notitie behorende bij Arien (Partner 1)
Gedoopt en waarschijnlijk ook geboren (zijn vader staat er geregistreerd) in Elst is er overigens van Arien Jansen erg weinig bekend. Het heeft het er alle schijn van dat hij daar zijn hele leven heeft doorgebracht. In 1790 trouwt hij er, in 1797 komt hij voor op de lijst van mannen boven de 18 jaar en in 1817 komt hij in Elst te overlijden. Nergens wordt een beroep vermeld.
Verwarrend is vervolgens dat hij begraven wordt onder de naam Arien Hendriks. Dit blijkt uit de akte van bekendheid183 van zoon Gerrit (nodig voor diens huwelijk). Dit zegt ook iets over de verwarring rond achternamen en patroniemen. Het patroniem Hendriks is fout (dat hoorde bij zijn vader), maar als Hendriks een achternaam is klopt het wel. Maar blijkbaar was het dat niet, want in 1820 wordt nog eens vastgesteld tbv de burgerlijke stand dat zijn naam Arien Jansen was.

Zoals uit onderstaande tekst blijkt zijn de ouders van Arien Jansen, alias Arien Hendriks, Jan Hendriks en Maria Nout.
Extract uit het register der overledenen binnen de gemeente Elst van het jaar agtien honderd zeventien
No 5
Blijkt dat Arien Hendriks, zoon van Jan Hendriks en Maria Nout op den dertigsten Januarij des jaars agtien honderd zeventien in den ouderdom van vijf en vijftig jaren te Elst is overleden
Accordeerd met voorst. Actes(?), voor zoveel het geextraheerde aangaat.
Sign. .... den 4 April 1820
De Schout van Elst, Ambtenaar van den Burgerlijken Staat
(handtekening


Arien is 20 jaar en nog niet getrouwd als dysentrie uitbreekt in de Betuwe. Onderstaand artikel in Gens Nostra 58 (2003) geeft een aardig inzicht wat dat betekent voor het leven in een dorp als Elst

DE RODE LOOP VAN 1783
en de gevolgen voor het begraafboek van Elst (Gld.)

DOOR C.A. VAN DER HOEVEN

Inleiding

De rode loop (dysenterie) was een zeer besmettelijke darmaandoening, die in de achttiende eeuw verschillende keren in Gelderland uitbrak. Berucht zijn de jaren 1702,1747-1750,1753,1755,1758, maar een van de hevigste uitbraken was in de jaren 1779-1783.
Ambtslieden moesten een uitbraak altijd melden aan het Hof van Gelre. De kosten voor de bestrijding werden overgelaten aan de afzonderlijke kwartieren van Gelderland. Ze bestonden onder andere uit het aanstellen van een arts voor een bepaald gebied. Deze moest verslag uitbrengen aan het Hof. Een afschrift van een dergelijk verslag bevindt zich in het archief van de Dorpspolder van het polderarchief Over-Betuwe onder inventarisnummer 1103. Het betreft de uitbraak van de ziekte in augustus 1783 en geeft onder andere een verslag van het verloop van de epidemie. Het verslag is opgesteld door medisch doctor W. van Rees, werd wekelijks bijgehouden en was bestemd voor 'die Hoogwelgeboore Edele Groot Achtbare Heeren Ambtman en Ridderschap des Ambt Overbetuwe mitsgaders Gecommitteerden der steden Nijmegen en Arnhem'.
Van het kerspel Elst en buurtschappen (Aam, Eijmeren, Hollanderbroek, Laar, Lienden, Merm, Rheet en Rijkerswoerd), vinden we een beschrijving van zieken, gebeterden en doden uit de periode 8 augustus tot 24 oktober 1783. Er zijn in die periode in Elst en buurtschappen 152 doden te betreuren. Dit is ongeveer 5 1/2% van de totale bevolking.
Het begraafboek van Elst (Gld.) begint in het jaar 1772 en loopt tot 1811. Op 11 augustus 1783 vond het eerste overlijden plaats, waarbij aangetekend werd, dat de persoon was gestorven aan de 'loop'. Tot en met 31 augustus zien we deze aantekening twintig keer. In de maanden september en oktober zijn geen overlijdensaantekeningen bijgehouden. Van 31 oktober tot 5 november zien we nog vier aantekeningen met 'loop'. Daarna volgen weer de gewone inschrijvingcn tot 26 december 1783. Er is dus een hiaat van twee maanden. Naast het laatste overlijden van 1783 staat in de marge:'in dit jaar zijn veel menschen aan den loop koomen te overleijden die niet aangetekent zijn om reeden dat het luyden is verbooden geworden'.
Het Hof van Gelre had een gebod uitgevaardigd dat iemand, die aan de rode loop was overleden, aanstonds gekist moest worden en binnen twee dagen, zonder enige ceremonie of lijkstatie op een behoorlijke diepte begraven diende te worden.
In het voornoemde verslag vinden we per week een opsomming van de overledenen. Voor genealogen, die tevergeefs naar een bepaald overlijden in het begraafboek van Elst zochten, is dit een welkome aanvulling, mede omdat velen er niet op zullen zijn bedacht, dat deze gegevens wel in voornoemd polderarchief te vinden zijn. Om in de lacune te voorzien, volgt hieronder de totale lijst van de namen van de doden uit de verslagen van dr. W. van Rees. Bij de wel in het begraafboek opgenomen personen zijn de aldaar voorkomende gegevens tussen vierkante haakjes achter de aantekening van van Rees vermeld.
Laatst bijgewerkt 25 november 2014Gemaakt 23 december 2021 met 'Reunion for Macintosh'