Gezinskaart voorouders Leni Eijkelestam - Persoonsblad
Gezinskaart voorouders Leni Eijkelestam - Persoonsblad
Naamvan Hammerstein, graaf Otto 
Geboren datumcirca 975
Overlijden datum5 juni 1036 Leeftijd: 61
Notitie behorende bij graaf Otto van Hammerstein
Otto van Hammerstein (ca. 975 – 5 juni 1036) was graaf van de Duitse gebieden Wetterau en Engersgouw. Hij wordt ook wel Otto I van Zutphen genoemd omdat hij de eerste graaf van Zutphen zou zijn geweest. Dat is niet juist: Otto is zeer waarschijnlijk wel eigenaar-bewoner van de burcht Zutphen geweest, maar heeft in die omgeving zeker niet de grafelijkheid uitgeoefend.
Otto van Hammerstein stamde uit het adellijke Duitse geslacht van de Konradijnen. Hij was een zoon van graaf Herbert van de Wetterau en Irmentrude, dochter van Megingoz (leen)graaf van het woudgraafschap Osning en diens echtgenote Gerberga, een achternicht van koning/keizer Otto I (936-973, keizer 962). Otto van Hammerstein volgde in 1002 Otto I van Karinthië naar Italië. In 1016 volgde hij zijn broer op als graaf van de Wetterau en (1019) Engersgau, Neder-Lahngau, Gleiberg en Hammerstein. Otto van Hammerstein huwde met Ermgard (ook wel aangeduid als Ermengarde, Irmgard of Irmingard) van Verdun (ca. 980 - 1042), dochter van Godfried van Verdun bijgenaamd de Gevangene, en was de vader van:
• Mathilde, die huwde met de Ezzoon Liudolf van Brauweiler (overleden 11 april 1031); dit paar werden de ouders van Adelheid van Zutphen, die in het huwelijk trad met de stamvader van het Zutphense gravenhuis Godschalk (gesneuveld bij Bremen in 1063)
• Udo, die in 1034 ongehuwd overleed.
De kinderloze keizer Hendrik II (1002-1024) heeft de naar toenmalige (kerkelijke) maatstaven te nauwe verwantschap van het echtpaar aangegrepen om de eerste verwant in de lijn van troonopvolging, de Ezzoon Liudolf, te blokkeren. Hoe dat in elkaar stak, komt hieronder gedetailleerder aan de orde. Het heeft ertoe geleid dat Zutphen een tijdlang één van de meest spraakmakende personen uit de tijd van Hendrik II heeft geherbergd.
Otto I van Zutphen en Otto van Hammerstein: dezelfde persoon
Otto (met ranggetal I) wordt vaak als oudstbekende graaf van Zutphen genoemd. Dat berust op de kroniek van het klooster Brauweiler, iets ten westen van Keulen. Deze kroniek is kort na 1063 geschreven en behelst eigenlijk vooral een familiegeschiedenis van het adellijke geslacht der Ezzonen. Die naam dankt die familie aan zijn bekendste telg, de Lotharingse paltsgraaf Erenfried alias Ezzo (c. 954-1034), die het omstreeks 995 voor elkaar kreeg om met de zuster van keizer Otto III, Mathilde, te kunnen huwen.
Volgens de kroniek kregen Ezzo en Mathilde drie zoons en zeven dochters. De oudste zoon, Liudolf, heet er gehuwd te zijn met ene Mathilde, dochter van Otto graaf van Zutphen. Vandaar dat die Otto (met ranggetal I) vaak als oudstbekende graaf van Zutphen wordt genoemd. Die zou dan ruwweg rond het jaar 1000 geleefd moeten hebben, maar is verder volstrekt onbekend. Dat is nogal raadselachtig, gezien de prominentie van Liudolf als lid van de Ezzonen. Bovendien: Zutphen lag in het graafschap Hamaland, waar rond het jaar 1000 nog een eigen gravenhuis actief was, onder leiding van de beruchte Adela van Hamaland. Een graafschap Zutphen was dus in die tijd gewoon ondenkbaar.
Onlangs is overtuigend aangetoond (zie literatuuropgave) dat Otto I van Zutphen dezelfde persoon was als Otto van Hammerstein, genoemd naar zijn burcht Hammerstein op de rechteroever van de Rijn, iets stroomafwaarts van Andernach. Deze Otto stamde uit het geslacht der Konradijnen waaruit de eerste niet-Karolingische koning van het Oostfrankische Rijk had gestamd, Koenraad I (911-918), en dat daarna bij vlagen of in dynastieke opvolging hertogen van Franken, Karinthië en Zwaben had geleverd. Otto was zijn oudere broer Gevehard opgevolgd als graaf van de Wetterau toen Gevehard begin oktober 1016 kinderloos overleed. Beiden waren zoons van graaf Herbert van de Wetterau en diens echtgenote Irmintrud, dochter van de graaf Megingoz die samen met zijn vrouw Gerberga het klooster Vilich (in het huidige Bonn) had gesticht. Otto van Hammerstein is dus zeker graaf geweest, maar beslist niet van Zutphen en ook niet van Hammerstein. Hammerstein en Zutphen waren beide residentiële burchten waarnaar Otto, ter onderscheiding van naamgenoten, werd genoemd.
Otto van Hammerstein stamde uit het adellijke Duitse geslacht van de Konradijnen. Hij was een zoon van graaf Herbert van de Wetterau en Irmentrude, dochter van Megingoz (leen)graaf van het woudgraafschap Osning en diens echtgenote Gerberga, een achternicht van koning/keizer Otto I (936-973, keizer 962). Otto van Hammerstein volgde in 1002 Otto I van Karinthië naar Italië. In 1016 volgde hij zijn broer op als graaf van de Wetterau en (1019) Engersgau, Neder-Lahngau, Gleiberg en Hammerstein. Otto van Hammerstein huwde met Ermgard (ook wel aangeduid als Ermengarde, Irmgard of Irmingard) van Verdun (ca. 980 - 1042), dochter van Godfried van Verdun bijgenaamd de Gevangene, en was de vader van:
• Mathilde, die huwde met de Ezzoon Liudolf van Brauweiler (overleden 11 april 1031); dit paar werden de ouders van Adelheid van Zutphen, die in het huwelijk trad met de stamvader van het Zutphense gravenhuis Godschalk (gesneuveld bij Bremen in 1063)
• Udo, die in 1034 ongehuwd overleed.
De kinderloze keizer Hendrik II (1002-1024) heeft de naar toenmalige (kerkelijke) maatstaven te nauwe verwantschap van het echtpaar aangegrepen om de eerste verwant in de lijn van troonopvolging, de Ezzoon Liudolf, te blokkeren. Hoe dat in elkaar stak, komt hieronder gedetailleerder aan de orde. Het heeft ertoe geleid dat Zutphen een tijdlang één van de meest spraakmakende personen uit de tijd van Hendrik II heeft geherbergd.
Otto I van Zutphen en Otto van Hammerstein: dezelfde persoon
Otto (met ranggetal I) wordt vaak als oudstbekende graaf van Zutphen genoemd. Dat berust op de kroniek van het klooster Brauweiler, iets ten westen van Keulen. Deze kroniek is kort na 1063 geschreven en behelst eigenlijk vooral een familiegeschiedenis van het adellijke geslacht der Ezzonen. Die naam dankt die familie aan zijn bekendste telg, de Lotharingse paltsgraaf Erenfried alias Ezzo (c. 954-1034), die het omstreeks 995 voor elkaar kreeg om met de zuster van keizer Otto III, Mathilde, te kunnen huwen.
Volgens de kroniek kregen Ezzo en Mathilde drie zoons en zeven dochters. De oudste zoon, Liudolf, heet er gehuwd te zijn met ene Mathilde, dochter van Otto graaf van Zutphen. Vandaar dat die Otto (met ranggetal I) vaak als oudstbekende graaf van Zutphen wordt genoemd. Die zou dan ruwweg rond het jaar 1000 geleefd moeten hebben, maar is verder volstrekt onbekend. Dat is nogal raadselachtig, gezien de prominentie van Liudolf als lid van de Ezzonen. Bovendien: Zutphen lag in het graafschap Hamaland, waar rond het jaar 1000 nog een eigen gravenhuis actief was, onder leiding van de beruchte Adela van Hamaland. Een graafschap Zutphen was dus in die tijd gewoon ondenkbaar.
Onlangs is overtuigend aangetoond (zie literatuuropgave) dat Otto I van Zutphen dezelfde persoon was als Otto van Hammerstein, genoemd naar zijn burcht Hammerstein op de rechteroever van de Rijn, iets stroomafwaarts van Andernach. Deze Otto stamde uit het geslacht der Konradijnen waaruit de eerste niet-Karolingische koning van het Oostfrankische Rijk had gestamd, Koenraad I (911-918), en dat daarna bij vlagen of in dynastieke opvolging hertogen van Franken, Karinthië en Zwaben had geleverd. Otto was zijn oudere broer Gevehard opgevolgd als graaf van de Wetterau toen Gevehard begin oktober 1016 kinderloos overleed. Beiden waren zoons van graaf Herbert van de Wetterau en diens echtgenote Irmintrud, dochter van de graaf Megingoz die samen met zijn vrouw Gerberga het klooster Vilich (in het huidige Bonn) had gesticht. Otto van Hammerstein is dus zeker graaf geweest, maar beslist niet van Zutphen en ook niet van Hammerstein. Hammerstein en Zutphen waren beide residentiële burchten waarnaar Otto, ter onderscheiding van naamgenoten, werd genoemd.